BAWNGSA KAN RO

Nisa rum lutuk chuan min em ngawt ngawt mai a. Ka hah lutuk chu ka ding chawl zawk a, ka thlantui chuan min bual huh hnep hnawp hle a. Ka puan ken chu ka phawrh a. Kan inhru tawk tawk a, ka tuithawl pai ami tui chu ka khiat khawlh khawlh a. Ka hnathawh chu chawl rihin ka bul a thingbuk hlim ah chuan ka thu thlandai ta rih a. Ka meizial ka phawrh a, ka tan a, ka zu ta veng veng a. He hmun a ka awm tak ngawt dan te chu ka chhui kir ta neuh neuh a. 

Ka nu leh pa in min thihsan hma avang in mal takin he khawvel ah hian ka vakvai a. Chhungte bel te’n kan awm kual nual a, mahse ruihhlo bawih ah ka tan avangin chhungte hnen ah pawh a awm hleithei lovin ka vak rawlai a, ka tei tei a. Heng ka vah vel na ah hian thian tamtak ka chhar a. Heng ka thian chhar te zing a thenkhat te’n inhlawh na ngial nghet min lo hmuhsak ve a. Chumi avang chuan helai hmun hi ka lo thleng ve thei a ni.

Helai ka inhlawhna hmun hi ranvulhna farm a ni a. He farm ah hian Bawng, vawk leh kelte a awm a, chung ho enkawl leh an chaw tur zawn a buaipui chu kan hna ber a ni. A awmna hmun hi a zauvin a lian hle a, hmun rulrem leh zawl duai mai a ni a. Han chettlatna tur a tamin, hmun thengthaw leh nuam tak a ni. He farm luh ka ah hian lian tawkin a neitupa Pu Lianlunga hming chawiin LIANLUNGA RANCH tih a in tar kuau a. He hmunah hian mi 15 zet zawt min chhawr a. Kan riahna in hi bunkhouse tiin kan sawi ve mai thin a. Kan riahna bul lawk ah hian Pu Lianlunga  te chenna hmun in lian tawk tak a awm bawk a ni.

Helai ka thlen hnu hian ka nun pawh nasa takin a in thlak danglam a. Kum lamah pawh tlem a kan lo phanchang ve deuh tawh avangin ka rilru pawh a puitling sawt em em a. Hna ka thawk nasa a, ruihhlo tih tur a awm hnaih loh vang in ka nghei phah a. Mahse, zu a tam thung a, zu kan in tho na in nasa taka in thin kan awm lem lo a ni. Hnathawh hunah theihtawp chhuah in hna kan thawk a, kar tawp ah hi chuan nuam chenin zu leh sa nen kan ri le lu thin a ni. Kum 3 lai ka lo thawk ve ta reng mai a. Hemi chhung hian ka thawhpuite an bang zeuh zeuh a, kei erawh chu kal na tur dang ka neih chuan loh avangin ka in tak tak ah ka ngai nghet hmiah tawh mai a. Hmun dang a kal tumna pawh nei tawh chuang lovin ka thla a ngam tak meuh meuh a. Ka vanneih a siam in kum hnih ka thawh hnu chuan hnathawk te hotu ah kan pu in min dah bawk a. He lai hmun ah hian ka damchhung hun hmang turin ka rilru leh ngaihtuah na chu nghet hmiah tawh a ni.

Nikhat chu kan pu fanu Lydia-i, phai lama lehkhazir a awm chu a rawn haw a, a pa ranch rawn tlawh a tum a. Kartawp kan chawlh dawn in a ni a, kan phur hlawm hle a. Hemi tum hian a pa a remchan loh avangin hmuak turin mi tir a. Kan motor kawl Gypsy hood neilo chu ka khalh a. Kan Ranch atang a 10km vel zet a hla kan ranch peng ah chuan ka lo nghak ta a. A rawn thleng a, a taxi hire atanga a rawn chhuk chiah chu chutiang khawp a nula hmeltha chu ka la hmu ngailo, a rawn var chhuak pawp ni hian ka hre hial a ni. Van mawng pawp atangin angel a rawn tla palh ani ang a tih hial tur khawp a ngaihnobei a ni a. A rawn tlak pahin chunglam atang a hmelthatna zawng zawng a rawn paipawn thla a ni mai lo maw tih hial tur khawp a nalh a ni a. A pianzia zawng zawng ah chuan sawiselna lai tur reng reng a awmlo a, ka fak chiam dawn chuan ka fak pilh palh ang tih hlauhawm khawp a no a ni sia. A hmelthatna zawng zawng nen chuan ranch lam panin kan insawh phei dun ta a.

Kan haw kawngah chuan ka va melh zauh zauh thin a, min rawn melh ve relh relh tlat hian ka lo inngaihruat thin a. Han biak lumlam viau ka tum pawhin a chau deuh nge, a tawngkam a bung thei hle a. Chubak ah dinhmun a inthlau bawk nen, kan titi a rual mawh hle a ni. A rawn thlen zan hian intihhlimna kan nei a. Kan bunkhouse kawtah chuan mei chhemin hnathawktu ho chu hollow guiter nen lengzem hla te sa in kan zai vak vak a. Chutih lai chuan Lydia-i chuan an tukverh atangin a rawn thlir ve a, hmuhnawm tih hmel tak a a rawn thlir chu thuro nunnemin a thla duhtawk a zap ang mai a duhawm niin ka hmu hial a. Zanlai dawn tawh ah chuan kan pu te nupa chuan an inah no dawm pah a kan hnathawh mek a hmalak dan tur sawipui turin min sawm hlauh mai a, ka phur ngei mai.

Ka han luh chuan Pu Lianlunga te nupa leh Lydia-i te nen chuan dawhkan khat kil in kan titi a. Dawhkanah chuan Bawngsa kan ro, Beram sa zailep leh rum an chhawp a. No dawm pah chuan kan ran rual vulh ho chungchang, kan hralh hlawk theih dan tur te chu kan sawi ho ta a. Lydia-i nen chuan inep chiah a kan thut avangin ka va melh thin a, ka melh veleh a mit a la sawn leh vat thin a. Kan thusawi ai mah chuan ka hma a nula duhawm lutuk thu chuan ka rilru a la peng zawk a. Ka lo ngawi leh vung vung thin. Chutih lai chuan Lydia-i chuan a zin chauh thu leh thlifim dawn a chak thu sawiin pawn lamah min chhuahsan a. Pu, Lianlunga pawh chuan titi pui tlak vak lo ah min ngai nge ni, mut mai a duhthu a sawi a. Kei pawh chuan mut mai ka duhthu sawiin kan bunkhouse lam ka pan a ta a.

Kan bunkhouse thlang kham chung zawl ah chuan Lydia-i chu thlifim dawngin a lo ding a. Thli thaw chuan a sam, a chhem leng siau siau a, zan thla eng ruih hnuai ah chuan a lang duhawm ngei mai. Zah theihloh chhuahin ka va pan a, a bul ka thlen dawn chuan a rawn in her thut a, a hmui no nalh tak a a kutzungchal chuk tuah pah chuan “Shhhhh……naktuk tlaiah ka haw leh mai dawn a, chumi hma chuan thil pawimawh deuh hrilh che ka duh a ni” a ti a . An in lam pan chuan a tlan a, ka thlir zui vawng vawng a, ka nui sak a.

Engemaw ni hian min rawn hnim a, ka harh chhuah chuan sanghal a lo ni a. Ka hnathawk chawl kha ka lo muthlu leh pek a ni amaw, ka ti a. ‘Lydia-i khan thil min hrilh tur a nei tak e’ tiin hmanhmawh takin ka mutthluk na thing buk hnuai atang chuan ka tlan haw ta a. In ka thlen chuan an lo reh thap tawh a. Kan bunkhouse thlangah bawk chuan Lydia chu a lo ding leh a. Ka va pan a, a rim chu a tui ngei mai. Zan thla eng chu a lunglenthlak tawk chiahin no nghalh mai a. Thla eng hnuai a a mitmeng atang chuan lungawilohna nei a ang hle a. “Ka rawn thleng chiah” ka va ti a

 “Khatin min melh vak vak tawh suh, mi te hi ngaizawng deuh a maw’n le” ka rin loh lutuk thu a sawi tlat. A sawi chhunzawm leh a.

“Nizan te lah kha”

“Enge ni zan chu “

“I heh si”

“Eng maw”

“Bawngsa kanro” 

CANCER leh HMANGAIHNA

Enge hmangaihna leh Cancer-in inzawmna an neih? Enge an inlaichinna? Han ngaihtuah chian chuan inanna tamtak an lo nei ve reng mai.

Hmangaihna bul tanna chu lamkhuang buk hnuai emaw five star hotel emaw a ni thei. Chul ram thlamah a ni thei a, Cadillac car chhungah a ni thei. Zan thla eng hnuai a sertawk kung hnuaiah a ni thei a, Los Angeles Beach-ah a ni thei. Tuikuk refugee camp bulah a ni thei a, nuamtawlna khualzin lawnglian ah a ni thei a ni. Hetiang bawk hian cancer pawh a intanna chu hote emaw pui tak a ni thei a. Zuk leh hmuam lam, meizial, kuhva, sahdah, tuibur te a ni thei a thildang vang pawh a ni thei a ni. Duh reng vang a hmangaihna hmu (ngaihzawng zawn vang) an awmlaiin tawn palh/fuh avangin a hmangaihna a lo piang thei a. Inthlahdah avangin cancer a vei theih a, vanduaina avang liau liau in cancer a vei theih bawk a ni

A bul tanna a ho emaw ho lo emaw, hmangaihna a lo pianchhuah emaw cancer a lo lanchhuah chiah chuan tupawh ni ila, engpawh ni ila, khawiah pawh awm ila, eng thil pawh ti ila rilru pumpui mai hi a luah nghal ngut ngut mai a, lairil a fan a, thluak a vih a, thinlung a chhun thin a ni. Chu chuan taksa a hruai a. Huaisen avang a ngaihthah chi a nilo a, dawihzep avang a namnul theih lah a ni heklo. Lal em avang a enkhum theih a ni lo a, lal loh avang a kalkhum theih lah a ni heklo. Fin avanga hnualsuat chi a ni lo a, mawl avang a ngaihsak loh chi lah a ni heklo. Hausak vang a hnuaichhiah chi a ni lo a, retheih avang a pawmzam chi lah a ni heklo. Kan tawng theiin kan ta a ni thei ve ve a ni.

He taksa leh rilru zawng zawng min hruai avang hian thil tamtak a thlen phah thin a. Thil lawmawm min hmuhtir thei ve ve tu a ni. Cancer avangin Lal Isua la neilo te’n chhandamtu an hmuh phah thei a. Hmangaihna avangin a thenin nupui pasal an hmuh phah thei bawk a. Kal ngai lohna ah min kaltir thei ve ve bawk a ni. He Cancer avang hian thenkhatin Damdawiin an luh zin phah thei a. Hmangaihna avang hian thenkhatin hmangaihte inah an luh zin phah thei a. A turtu, pawttu, hiptu, loh theihloh a awm tlat a ni. Nun beidawnna min thlen theitu hian nun hlimna min temtir thei a. Beidawnna khuarkhurum a min tlak tir theitu hian tlang thawvengah min lawntir thei bawk a ni.

A bul tanna te, a kalkawng te chu engpawh lo nise a tawp khar dan hi chu tu tan mah han ngaihthah theih rual a ni lo. Hmangaihna lipui a cheng tawh te leh cancer vei tawh te chu he thil hian an nun a ei tlat tawh a. Hmangaihna lipui suarchhia in a len bo emaw cancer avang a vanduai in lei thuahthip hnuaiah chham ang an zal a ni thei a. Hmangaihna lipui an hleuh kai a emaw an cancer a dam leh pawh nise he thil hian an damchhungin serh bul a mei angin a zui tawh thin a ni.

HRINGNUN LAMLIAN (Ka Nu Pual)

He kawngpuiah hian ka kal a. Nilo, ka tlan zawk a ni. Chau leh chaklo tak chungin ka bei ve hram hram a. Ka chungah mawhphurhna a innghat, nilo, mawhphurhna hian ka ko ah min uai a ni. Ka ko a ti rit a. Hma sawn har ka ti a ni.

He kawngpuiah hian ka duh vang reng a tlan ka nilo, loh theihloh a nih vang zawk in a ni ka tlan ni. Chawl duh mah ila chawlh theih, chawlh hman a ni silo. Kan tlan ang a, kan thlen hma loh chu chawl lovin kan tlan reng tur a ni. Kawng lakah harsatna, buaina, manganna, lungngaihna hrang hrang te’n min lo chim buai mahse tiam chin lam kan pan talh talh a tul a. Kal hnek hnek lovin harsatna su tlang a vaikian pahin kan tlan tur a ni a. Kal hnek hnek tan dinchhuah a har ‘a ruh no no chhuak ah’ tih na hringnun khawvel ani miau si. Kan thlen hma loh chu kan tlan reng tur a ni.

Kawng lakah chawlhna tur hmun tha reng reng a awmlo a. Thlahtu bul Adam-a te bawhchhiatna avang a, rim tak a tlan tur a anchhe lawh kan ni. Thenkhat te’n kan tlan laiin min lo chawlhsan a. Zion-ah Lalpa hmuak turin min kalsan thin a ni. Chhungkua pawh a huhovin tlan mah ila, thenkhat te’n min peih loh san a, “Pakhat zel a an kal bovin an kiam thin chhungkaw tinreng” kim lova tlan zawng awmkhua a harin inchhuihtluk a awl a. Hringnun lamlian a bumboh a. Kan tlan bai mai thin a ni. Chun tello a ka tlan na pawh kum 7 lai a lo ni ve ta. Kum tam hian hriatrengna a thai bo lova, khuarei hian a lunglenna a chhilh bo heklo. Hun liam ta hian ngaihna a ti zual zawk a ni.

He kawngah hian engtiang mah a upa ka nih hma atangin tap chungin ka tlan tan a. He khawvel inlumlet dan ka hriat ve hma hauh pawhin ka tlan tawh a. Chhia leh tha ka hriat hnu, he khawvel hi lungngai a tahna mai a ni tih ka hriat hnu phei chuan nasa lehzualin ka tlan a ni. Engtikah mah ka tlan thleng thei lovang a. Ka tlan thleng anih chuan kei hi he khawvel ata lak bovin ka awm tawh ang. Chutih hunah chuan chhungkim te’n Beramno hmaah Lalpa fakin kan zai ho tawh ang a. Intihnat reng reng awm tawh lohna hmunah chuan muang te’n chatuan atan kan chawl tawh ang. Tun a tan chuan, “Ka nu..mangtha phawt le….”

“No guilt in life, no fear in death,

This is the power of Christ in me;

From life’s first cry, to final breath,

Jesus commands my destiny…”

KA THAWNTHU PHUAH

Real Madrid leh Bayern Munich te chuan Allianz Arena, Munich khawpuiah UEFA Champions League semi-final 1^st leg khel turin an inbuatsaih mek a, khawvel a footballer tha ber ber te fuankhawmna tur a nih avangin khawvelin a nghak a, thlir a chak a ni. Munich khawpui ah chuan football expert-ho te, media lam mi te an pungkhawm sup sup a, kawtthler tin maiah te chuan football fans ho te chu an sahawk nasa in, an ri le lu mai a ni. Kick-off nan darkar 4 chiah a awm tawh a ni.

Hetih lai mek hian kei pawh mahni inah thawnthu phuah tur a inbuatsaih in hun ka lo hmang ve mek bawk a. Inkhel nghah nan a thawnthu inphuahsiak turin ka thianpa (unanupa) pakhat nen kan incho/in el a ni. In ah chuan ka phone chu charge pahin thawnthu phuah a, type lut nghal char char a, post nghal turin ka inbuatsaih ta a. Darkar 4 lai hun ka la nei a ni. Ka thawnthu phuah tur  ah hian idea pakhatmah ka neilo a, nilo, idea pakhat chu ka nei. Chu chu ka thawnthu phuah chu englam hawi emaw eng thu pawh nise a tawpah a changtupa chu lungngaihna vawrtawp tuarin a thi tur a ni tih hi a ni bur mai a ni.

Ka ziak tan ta a, Phone-ah ka type a, ka type tawh hnu a edit theih loh bakah rang tak a ka type theih loh avangin a tir atangin ka uluk nghal viau a (typing mistake, han tihsual palh zauh chu a tih that theih a, paragraph hran a luh tawh hnu chuan ka type tawh ho chu a tihdanglam  theih tawh loh…a tang(skip) tlat zel a ni) A hmasa ber atan a changtupa ka pian chhuah tir phawt a. Engtin nge ka tih khawngaihthlak chhoh tak ang le..? tiin ngaihtuahna ka seng chho ta a.

Ka hria e, fahrah nuhrawn hrawn, a nuhrawnin a tihduhdah avangin lungngaihna vawrtawp tuar tir ila tiin nuhrawn hrawn tir tumin ka puahchah chho ta a. Chumi tum ran chuan a nun kawng chhuk chho ka zawh tir tan ta a, a pian tirhin a hringtu nu kan boral tir ta phawt a. Fuh chho dawn riauin ka hria a. Mahse, ka type thui hmanlo, ti khawngaihthlak thiam turin ka rilru leh thu thiamna in a tlin dawn lo tlat. Chuvang chuan nuhrawn hrawn tir ai chuan nu leh pa in an thihsan, fahrah, mi vakvai, unau dang neilo, mi te hmuhsit leh tihduhdah, mahni a he khawvel a hreawm tinreng mal tak a hmachhawn tu ni zawk ta se ka ti khawngaihthlak thiam zawk ang a tiin a nun kawng chu chumi lam kawng zawh tur chuan thlak sak ka tum leh ta zawk a. A nu ka thih tir hnu chuan a pu leh a pa chu awlsam takin ka boral tir leh mai a. Ka tikhawngaihthlak sawt in, a lainatawm chho ngei mai.

Chutiang dinhmun a din tir tum chuan a nunkawng ka zawh chhoh tir ta zel a, a pi han thih tir na hun leh hmun mai a awm leh thei ta silo a. Engtin tin emaw a han thih tlawn tir ngawt dawn in ni thei chiah a ka hriat tawh loh bakah a pi in a thihsan mai tur chu ka lainat thar leh ta riau mai si a. La dampui zel se tha zawk dawnin ka hre leh hnuhnawh bawk si a. A pi nen dam chhoh dun tir zel a, an pahnih a tih khawngaihthlak chhoh ka tum leh ta zawk a. Inhlawhna awm ang ang ah te ka inhlawh chhoh tir lai chuan ka rilru ah nupui uire nei se, beidawnna vawrtawp ka thlen tir thiam thei zawk ang a tih ka ngaihtuah leh ta thut mai a. Ka lo ti rethei hman tawh ang reng sia, chuvang chuan lei rem te han rah tir leh phawt ila, nupui a chhia a tha te han nei te te phawt se tiin ka thawnthu kaldan chu ka thlak leh ta a. Mahse engtin nge leirem ka rah tir tak ang? Pawisa chhar tir ka tum rilru ut ut a, a lem mah mah dawn si…um..ka hria e, Rural bank lamah Loan puk tir mai teh ang tiin ngaihdan ka siam ta a ni.

Engtin nge a nupui ka uire tir tak ang? Motor accident avangin ramtui leilo in han awm te te se, chutia engmah ti thei lova a awm lai chuan a nupui chu an driver nen uire ta se….. fuh phian ang. Mahse, a nupui fanau te chuan lainat takin amah chu a damloh laiin ka lo enkawl tir hman tawh bawk si. Chuvang chuan kan dam that tir leh te te phawt a. (Chulai ka ziah lai mek chuan sana kan en a. Zan dar 11:00 a ri dawn der tawh mai a. Inkhel en a hun tep. Ka hmanhmawh tawh si, darkar thum lai mai hun ka lo hmang tawh reng ma. A changtupa lah a hausa tawh si, motor nen, dawr nen, nupui fanau te nen hlim takin an awm si. Engtin nge ni ta ang?)

Vawilehkhatah ka uire tir thut thei tawh silo a. Pathian thu awih, mi fel tak, a nupui suahsual avang liau liau a uire tir kan tum ngawt mai a. Ka buai ta phian, ka ngaihtuah vang vang a, hriatchhuah ka nei. An driver nen bungrua an lak khan zu ka lo intir tak e! Zu ngawlvei ah ka siam leh ta chuk chuk a, engtin tin emaw ni a nupui ka uire tir thei ta hram a. Fapa ka lo neih tir hman chu ka buai leh ta a, a fapa chu engtin nge ni ang? A nupui uire na pa in vawhlum se, nilo, a pa chuan tihpalh thil thu in vawhlum mai rawh se, inkhel an tan tep tawh si. Chutichuan a tir lam a ka idea neih ang ngeiin lungngaihna vawrtawp nen a tawpah a damlai nun ka thlahtir ta hram a. Edit miahlo in ka post nghal a. Inkhel ka en chhunzawm ta a ni. He ka thawnthu phuah hi ka facebook group Mizo Article a ka short story post hmasak ber a ni a. A thupui chu ‘A KIN TA’.

KA THI TEP

Kawl a rawn phe zuau zuau, current a thim zui a. Pawnlamah thlipuiin electric hrui a chhem rum hum hum a. Zawhte a rawn ngiau a, ui a u chuah chuah a, archhiar a kan ar dah te chu an ai tuar tuar a. Chutah ruahpui vanawn a rawn sur nghal a, thlipuiin kan sitting room tukverh a rawn theh hawng thuai a, darthlalang a kehdarh chuai a. Tukverh ah chuan engemawni dum run rawn phe lut zeuh ka hmu a ni, ka tim nghal sawk a, ka thau ah a man a, ka khur a, ka kha a chih a. Tlanchhiat ka tum lai tak chuan ka nauin,“Tho tawh rawh saw sumo in a nghak reng tawh che a nia” a rawn ti a. Ka zuang tho va. Ka inphih harh zawh chuan Sumo-ah chuangin Mamit atang chuan Aizawl lam panin kan kal tan ta a.

Sumo-ah chuan mi 10 lai kan chuang a. Kan tlan hnu chuan a zan a ka mumang ka chhui zui neuh neuh a, engtiklai mah a mumang a thlahrang hmu ngai hleilo, ka zin dawn zan ber kher a thlahrang ka hmu chuan engemaw ti tak hian ka ngaih a ti thalo a ni. A chhan ber pawh hriat si loh hian ka awm a nuamlo riau mai a. Kan accident dawn a ni ang a, kelchal mangman an tih ang hi a ni ang a te ka ti rilru a. Midang hnenah pawh ka ngaihthatloh thu hrilh chuang lemlo chuan Pathian hnen a inhlan mawlh mawlh chung chuan rilru khingbai takin ka chuang ta zel a.

Ka zin dawn hma ni hian kan nau pakhat John-a a rawn leng a,”Aizawl-ah bike min lakpui la, naktukah i hman ang em?” a rawn ti a. Enge tihtur tul ka neih pawh ngaihtuah lovin, ”Kan kal dun dawn nia” ka ti thla ngawt kha ania. Aizawl kal peihlo ber maiin awlsam tak a ‘kan kal dawn nia’ kan ti ngawt pawh hi a mak ve reng reng a. Ani pawh chuan,”I ti tak tak maw? Ticket ka lo lak kep dawn che nia” tiin awihloh hmel angreng takin min zawt nghe nghe a. Hetia awlsam deuh a ka ‘aw’ mai pawh hi engemaw tak aikaih a ni ang a ka ti rilru a. Ka thlaphang hma bawk nen nuamlo ti tak chuan Dampui khua chu kan lo pelfel ve ta reng mai a.

Kan tlan zel a. ka rinlawk ang chuan kan chesual ta mailo bawk nen ka ngaih a tha chawpchilh leh ta viau a. Rilru a thlamuang tan viau tihin Truck pakhat nen hian kan intawklawi a, kawngkawiah kan insu tep a. Kan driver-in an break rik tuar chuan kei a tlangval ber mai rilru a ngaihthat lohna lo nei sa deuh nen kan au tuar mai a. Zahthlak ve tak a ni..haha.. Ka chuanpuite chuan min fiam nak nak a, ka lo nui ve hui ringawt a. Ka chuang tang tung mai a, ho te te ah motor nen inpelh dawn te hian ka lo ip tang tang thin a, hahthlak thei ngei mai. Midang lah chu hahdam takin an muthlu hlawm sia. Engmah harsatna leh buaina tawk lemlo chuan Rawpuichhip kan thleng leh a, reilote kan chawl zawk a, thei den te an lei nak nak hlawm a. Chumi hnu chuan hahdam takin ka chuang ve thei ta a. Ka thla a muangin ka lo mutthlu ve ta a.

Kan tlan zel a, zing dar 6 a chhuak kan ni a, kan tlan tluang bawk a dar 9:30 AM vel chuan Aizawl kan lo thleng ve ta reng mai a. John-a nen chuan kan bike lei tumna lam panin Zarkawt atang chuan Taxi in kan phei nghal a. An in awmna pawh kan zawng rei lo, kan hmu thuai a, kan lut a. Thingpui te kan inzawh chuan kan bike (secondhand) lei tum (Yamaha R15) chu kan thlek chhin vel ta a. Ka’n lei tumna pa chuan a la thar thu te, sawiselna an neih loh thu te, an fapa tan a leisak an nia, a sual phah avanga a phal lo chung hralhsak mai an duh thu te chu min khawte pastor sermon khum chiam a. Shock a la tawk lo tih a hriat a, tlem a modify tawh mah nise, original tluk deuh thaw a nia. Rs 75,000/- in kan dil a. Rs 80,000/- lo chuan a ui deuh sia. Kan indawn tan ta a.

Chutia kan indawn lai vel chuan a fapa Lalnuna chu a rawn haw a. “Ka pa hralh ka phallo ka tih kha” a rawn ti tawng mai a (zu rim a namlo nain a rui tih a mitmeng atangin a hriattheih a). A pa (a tawng duh tawkin zu a nam deuh) chuan,”Ka pawisa a ka lei ania ka hralh dawn” a tia, an inchhang lawk chho a. Keini unau chuan ngawi rengin kan lo thlir a. An au ring tial tial a,kut an inthlak ta mai a. An nu mangang chuan,”Thelh ta che maw’n le…” min ti a. An inkarah ka tlazep a, an fapa chu kan hnek dawp mai a, a let nghal tawp mai a. Chutia pawnlam mi in kut ka lo thlak ve ta chu a pa chu a leh thinrim a. “Nuai khat pawhin in lei lo ang, nuai za pawhin in lei lo ang” tih pah chuan hreipui chuhin min rawn cheh a tum ta mai a. Rang fahran a inthiarfihlim pahin ka tlanchhiatsan nghal vat a. Kawngpui lam panin ka tlan nghek mai a. Kawngpui ka thlen chuan ka ding a, ka hah lutuk chu ka thaw hlawi hlawi mai a.

Chutia ka din lai chuan ri dawp ka hria a, mangang au riin a zui nghal bawk sia. Ka nau kha a rawn tlanchho ve lo tih ka hrechhuak thut a, ka pawh thla ngawt ngam tawh silo a. Midang pun tur ka hre bawk silo a. Inthlahthlam ngawt chu dikin ka hre silo a. PHE pipe bung ka bul lawk a mi chu ka la a. Fimkhur takin ka chhuk leh ta a. Ka thlen thlak dawn chuan an inah chuan mi an lo pungkhawm laih laih a, an au chel chul a. “Mihrangin ka fapa nikhawhrelo in an siam a, ka that ve ve dawn” ti a au lung lung ka hria a. Ka thleng thla a, chhuatlaiah chuan mi pahnih an lo let a, an fapa ka hnek tluk leh John-a ngei a ni, John-a lu chu thiin a bual nasa mai a. A chet loh avangin a thi ni ngeiin a lang a. Ka va kal phei zel lai chuan an pa chuan mi rawn hmu a, a hreipui a thisen kai luai chuan min rawn cheh tumin a rawn tlan thut mai a. Midang ho chuan an lo dawmbet hman a. ka thin a sa ve ta zak mai a, chuti na na chu tiin ka pipe bung ken chuan an pa ber an dawm beh lai chu hlap tumin kan vai nghek mai a. Tum loh lutuk in a dawmtu pakhat bekah tak chuan ka vai fuh palh a, a lir tawp a. Pakhat hian min rawn dawm bet ve nghal a, min bawr a, kut min thlak ta a.. ka hnungzang a rawn vawt zawk a. Chemte a min vit an awm a ni.

Thutthleng hnuaiah ka vak lut a. John-a chu ka va en a, a lo la che deuh a. Ka ko a, a rawn meng tawk tawk a,”U Hlute….” a ti a.. a tawng chhunzawm thei lova, “U Hlute………” a rawn ti leh a. “Enge ni?” ka lo ti a. Ani chuan,”Lengpui kan thleng tawh a nia, chaw i ei ve peihlo a mi?” a rawn ti a. Kan harh zawk a, kan meng a Sumo chhungah ka lo la awm reng sia “Rawpuichhip atang khan i la mutthlu char char a, i hnung a thu te’n i kawr hnungah lassi an rawn ti tla a, i harh chuang silo a…………………” Chu ka mumang mai mai chu tiin chaw ei turin Lengpui Zero Point a Chhani hotel ka pan phei ta a.

(03.05.2012 Dar 2:40 – 03:15 PM)

MAIPAWL

Nipui khawlum huam huam hnuaiah ah chuan em rit tak phur chung chuan ka kal ve tauh tauh a. Ka thahrui neih zawng zawng chu ka hmang tak meuh meuh a. Ka thluak chuan kal a ngai tih a hria a, ka taksa peng tin mai chu thu a pek angin theihtawp an chhuah tak meuh meuh a ni.

Ka ke chuan pen a duh a, ka ke tha chuan chu chu hriain kal thei turin hma a lakpui a. Ka pen tauh tauh a. Ka kut chuan ka hnamhrui chu a man bet tlat a. Ka hnam hrui innghahna ka lu chhip ah chuan ka em phurh chuan a rihna neih zawng zawng a pe khawm a, chu chu ka hnungzang chuan hriain a theihtawpin a lo dopui a. Ka ka pawh chuan awl mai tum bik lo in theihtawp chhuahin “heiha…huiha…” a lo ti ve dat dat a. ka thlan tui te lah chuan ka taksa chhung a bibo mai tum lovin mi puih tum niawm fahranin an rawn hnam chhuak a, chu mai duhtawk lo chuan a luanin an rawn luang chhuak zawih zawih a. Ka taksa peng tin mai chu awl bik awm lovin theihtawp an chhuah hlawm a ni

Chho ulh lai ka kal chhoh lai chuan a hahthlak ngei mai. Zawl ka thleng tep a, vengtute’n khawvar an thlir aia nasain ka taksa leh thlarau chuan chu zawl chu a thlir tak meuh meuh a. Chu zawlah chuan chawlhna nuam a awm a ni. Zawl ka thlen chiah chuan ka ding khawmuang a ta a, ka phur ka nghat a. Herhse kung ngheng chuan zo thlifim ka dawng a, ka thlan ka hru dai a, thli chuan min chhem dai sawng sawng a, ka harh sawng sawng mai a. A manhla ngei mai.

Ka kal leh vat loh chuan midang chuan min kalsan thui lutuk ang tih ka hlau bawk sia, chu thlifim chu la thlahlel tak chung chuan hmalam ka pan leh ta a. Kawngsir a hnahah te chuan laiking nipui nilum ai chu a awr tisenin a lo bawk ar ar a, a awhawm ngei mai. Ral leh lamah rengchal leh ngirtling te chuan lenlai chenin khuang an lo chawi bawk a. Chung lam ah chuan vamur leh pengleng te chuan boruak lal ka ni ti niawm takin an leng zuau zuau a. Mute thlifim dawng chu a lo dir char char mai bawk a. Tlaiberh te lah chuan thing chungah infiamin an chiar nak nak hlawm a. Choak rawn thlawk awmchhun chuan muang ban cherh chawrh in ’ak..ak..ak..’ a rawn ti duai duai a. Rapawm zawng a ngaithla duh tan chuan a rapawm thei lek lek ang a ti a ka ngaihtuah lai chuan dai bul kan lo thleng ve der tawh a.

Khaw chhungah chuan tha thar nei ta thut niawm takin pheikhai a zang sawt a, kan kal sawk sawk a. Mahni in kan thleng thuai a. Chhungte chuan ka phur chu min nghahsak a. Ka em phurh an han lakthlak chuah chuan ka zang huai mai a. Ka em a ka phurh maipawl pathum chu ka pa chuan a en vung vung a,”A va tui hmel lem loh ve” a ti ringawt a.

ME AND TAXI

"Tumna a san leh tlakna a sang.

Hna reng reng hi hmuhsitawm a awmlo, a thawktu thawh dan ah hna a zahawm leh zahawm loh a in nghat zawk"

Eng hna ah pawh tihtakzetna nen a kan tih chuan kan phak tawkah Lalpa'n mal min sawm nge nge thin.

Kan naupan lai te chuan kan tum hi an sang ve khawp a. Kan upa telh telh a loh theihlohna avangin eizawnna kawng dap ve a tul ta sia. Chhungte'n Taxi min lak sak ve ta rup mai a. Chumi hmang chuan eizawng turin kawl a ni chhuak chhiarin Pathianin Adama te bawhchhiatna avang a, 'thlan tla zawih zawih a ei hmu tur' a a tihna kawng chu ka nun in a lo tawmpui ve ta a ni.

Khatia Civil Service lam a luh tumin Class XII standard thleng tal Science knowledge neih a tha an tih avang a, Engineering emaw Doctor line lam ah ka kal leh zawk dawn em ni? Ti a boruak a in sang kan sak lai te kha chuan engkim hi kan thuhnuaiah la awm dawn hian kan hre tlat a. Eng ang a Officer lian leh hna lian nei te pawh kha, 'Enge ka la nih dawn, i hria em ni?' tih na rilru nen. Kan chung en duh bik der lo. kan khawlai kal te hi kan hawi vah vah a, mi chung a leng tur bik reng a Pathianin a ruat, chu kawng chu zawh mek ah kan in dah a. Kan chapo rilru ve ran thin.

Chutichuan a eng a hna mah thawk ta lemlo chuan October 2008 kum tawp lam chuan tuk khat chu zing ka thawh chuan Maruti Alto (Taxi) chhungah muangchangin ka lut a, a kawngkhar ka khar a. ka tinung a, accelerator pump in gear ka thlak hnu chuan ka eizawnna bul tanna'n ka tlan ve tan ta a ni.

Kum 2010, September vel thleng he eizawnna huang hi ka luhchilh a (kum 2 dawn lai), hemi chhung hian tawn ka ngahin tawnloh pawh ka ngah a ni.

Kan eizawnna, kan thiltih, kan thil hmuh hian kan ngaihtuahna a hruai em em mai a. Engineer nge Doctor nge Civil Service lam ti thin khan 'vawiin chu long-run na tur awm se aw...." tih te hi thupui a neiin kan sep rawtui nasa thei khawp mai. Kan duhthusam sang ber pawh chumi khami thleng Rs 800 a min hmang duh awm se aw.. tih angreng te hi nia. Kan lawmna leh thinrimna pawh hi a huang a luh ve loh chuan awihawm loh leh holam tak a ni thin a. A huang a luhchilh erawh chuan, mak tak a ni. Mi pakhat a rawn kal a, kan bul a rawn thleng dawn a, pakhat tlan laiin an phurh daih hi chuan thin hi a rim em em mai a. Ngaihtuahna a luh ngut ngut thei a ni. Rs 10 lek a min dil tlawm chuan, tlawm kan huphurh em em a, engkim huamin kan phallo bur a. tlawm min dil lo tu erawh chu kan tlawm leh lawi thin si (a avai erawh a nilo)

Driver ho kan han awmkhawm a te hi kan rum thei asin aw.. "chumi kha mi, taxi pawh ni ve lo chuan passenger a la ve ringawt ania" an tih hi chuan. Thenkhatin vawthlu ang u, thenkhatin a motor sawisa ang...te hi kan ti nuai nuai zel. Inhuphurh vang ni miah lo hian driver kan awmkhawmnaah chuan Kuhva leh Cigarette nei te hian kan ka atang a khuk chhuah luih pahin ha sen lang huam a kuhva thial nuau nuau chung hian 'ka neilo' kan ti tlat zel. Engemaw chang hi chuan kan chhangchhe ve thei. Motor Chabi inthuhruk sak avang a in tin ta uaih uaih te, khawlum nisa hnuai a rain coat nen a rawn service te, vai puan rawn veng chhuak te, kawr ruak si sunglass leh lukhumparh nen chauh a service te, stand a chatthla ta mai chi te, nula hmeltha deuh free tlat thin te..etc (a vai erawh a nilo)

Kan khua a kan Driver puiin nupui an neih te hian nuam ve deuh asin! Taxi 20 - 40 vel in zui diah diah a kawng kan han zawh a, horn pek in 'pit...pit...pit...' kan han ti hi chu a aia nuam dang a awm lo reng reng.

Nuamlo tak tak a awm bawk a. Thenkhatin Taxi Driver mai mai, mi pangngai pawh an nilo tih tawngkam an hman te hian a nuamlo duh ve asin aw..Thenkhatin min koh nan khalai a Taxi Driver kha min han titawp te, kan nihna ni mahse kan hming ngei a in koh ai chuan a nuamlo deuh.

Tidaih ila, Taxi khalh hi a fair khawp in ka hria a ni. Thawh loh hlawh lak a awm ve lova. Kan thawh chin, kan service chin, kan tlan chin, kan peih chin chiah chiah kan hlawh thin. kan tlan loh chuan kan hlawh lova, kan tlan chuan kan hlawh a ni.

BONUS : Kan thianpa pakhat Tuikuk phur chu a kawngkhar vuan chungin kawng a khar a, a kut a khar chilh a. A tur ve rengah a ngai nge ni, chutichung chuan stand khat a chuang a. Na a ti miahlo.

THOMAS CALLAGHAN

Tom –a chu kum 8 mi niin, an class a naupang ber pawl ni mahse class III zirlai zingah chuan a thiam thei ber pawl a ni tlat. Hmanni ah pawh an zirtirtunu Nancy Baines-I’n a nu leh pa te hnenah lehkha thawnin Tom-a chu mi ropui tak a la ni ang tiin a sawi nghe nghe a. A nu Mary Callaghan leh a pa Winston Callaghan te pawn an fapa Thomas Callaghan (Tom-a) chu an chhuang em em a. Naupang fel leh thu awih, naupang tha tak a ni.

Tom-a zing tho chuan coffee a in a, chhangthawp zailep leh thei umkhal a hmeh a. A nu mu theilo lo tho chhuak a hmuh chuan hlim takin a nu bulah chuan, “Nu, vawiin chu nangman min thlah la” a ti a. A nu chuan,”Tehreng mai bawihte, nangmah thlah te chu ka chak lutuk alawm” a ti var a. Tom-a chu hlim takin a room lamah lehkhazir turin a chho ta nghal a. School kal a lo hun chuan a nu chuan a hman leh loh thu leh an nau hruai pangngai, French mi Jaque-a chuan a thlah leh mai tur thu a hrilh chuan Tom-a chu a lunghnur hle a. Nimahsela engmah sawi lemlo chuan School chu a kal ta a.

Tom-a’n an school St. Peters Primary School, North Merseyside, England a naupang primary school tha ber pawl a thlen chuan car atangin lunghnur takin a chhuak a. A thiante ho, an nu leh pa tenen a thlahlel tak a an inthlah lai a hmuh chuan a nu leh pa te ngeiin thlah ve thei se a duh hle a ni. School compound a lut chiah chu a thiante Steven leh Andy te’n an rawn pan a. A lungawilohna zawng zawng theihnghilhin hlim takin an infiam zui nghal a. Nileng a hlim tak a school a kal hnu chuan tlaiah Jacque-a chuan a rawn hruai leh a. In a thlen chuan a nu leh pa te chu dan pangngaiin an lo la haw lova. An eisiam in thingpui a lo lum chu a in khawlh khawlh a. Room lamah a lut chho a, ngawi rengin a inkalhkhum ta a.

Tom-a pa Winston hi One Inch Company ah CEO a ni a. A nu Mary hi Institute of North Fashion-ah Director a ni bawk a. An nupa hian an hna ve ve ah an buai thei em em mai a. Zan rei tak tak thleng an hna ah an tul thin a. Zing lamah pawh Tom-a school kal hma hian an tho hman meuhlo thin a ni. Tom-a pawh hi an kawmhlim hman meuhlo a. Weekend-ah hian a nu leh pa te nen a reilote hun an hman ve theih hi Tom-a hian a thlahlel em em thin a. Kar tluan hian amah awmtu Pi Golstein-i kutah an dah deuh chawt thin a ni. A nu leh pa in enkawl vak hmanlo mahse Pi Golstein-i hian nu leh pa nih a tlinin a enkawl uluk em em a. Hei vang hian Tom-a pawh mipa naupang fel leh zaidam, lehkhathiam tak a nih phah a ni.

Tom-a chu a thiante bul a a awmin hlimin nuam ti hle mahse amah a awm chang hian a rukin a khua a har thin em em mai a. A nu leh pa te bul a awm tlem avangin nu leh pate a ngai thei em em mai a. Ama room-ah ngawi reng a awm keuh keuh nuam a ti tan a. A nun a hlimlo in tuihalna a nei tih Pi Golstein-i chuan a hrechhuak thuai a. A nu leh pa te a hrilh vat a. A nu leh pa te pawh chuan thlasik chawlh ve leh a chawlh hmang a Scotland a Tom-a zinpui turin an intiam a. Tom-a pawh chu a nun a hlim chho leh ta viau a.

Tom-a pa Winston –a Intercom chu a rawn ri a. A secretary chuan Tom-a te zirtirtu nu in a biak duh thu an hrilh a. “Meeting pawimawh kan nei dawn a, a nu lo be mai rawh se” tiin a phone a dah nghal a. Hetihlai hian Institute of North Fashion Director room- a telephone chu a rawn ri tlang tlang a. Mary Callaghan chuan a lo chhang a,

“Hello”

“Mary Callaghan, Tom-a nu i ni em?”

“Aw ni e, enge ni ta?”

“Tom-a te zirtirtu Nancy Baines ka nia…ih…ih…”

Mary chuan a phone ah chuan, ”Aw Lalpa…….” tiin a tapchhuak nghal ta hawm hawm mai a. Chutih lai chuan Winston a te Meeting neihlai chuan a secretary chuan a va bekbawr leh a, “Tom-a a thi” tih a va hrilh ta a ni.

Tom-a chu an school swimming pool-ah break laiin a tla a. A tlak chhan hria leh a tla lai hmu an awm lova. Nasa tak a chhan tum a emergency squad te’n an beih hnu pawhin a tlin talo a ni. Merseyside Cemetary-ah Methodist Pastor Wim Bright-an a vui a. A vui zawh chuan a nu leh pa te chu lungchhe takin an fapa neihchhun in mual a liamsan tak a avangin tap hawm hawm chungin chu favang ni eng mawi tak mai dul ruih hnuai ah chuan inkaihkuahin an ding dun a. Thli a thaw vuk vuk a, Tom-a thlan bul a far thing sang tak bulah chuan an thu dun a. Tom-a an hmuh kir leh theih nan chuan an hna ve ve pawh chan an inhuamin, Tom-a bul a engtiklai pawh a hun hman theih an chak ngawih ngawih a. Mahse a tlai zo ta. Tom-a lukham hnuai atanga an inenkawltu Golstein-i lehkha a hmuh chu an chhiar dun a.

“Ka nu leh pa te u,

Ka dam rei tawh dawn lo tih ka hria, in awihlo maithei. Mahse, hman zan ka mumangah Isuan kan hruai vat dawn che a tia. Naupang tha tak ka ni tir’u? Ih maw, ka nu ka pa ka ngai thei lutuk che u a sin, Pi Golstein-i hian min duat lutuk, mahse ka nu leh pa te ka ngai thin che u asin… School-ah hian ka thiante chu an nu leh pa te’n an thlah thin a, vawikhat tal min thlah ve ula ka ti asin! Office-ah in buai thei lutuk sia, ka tan in thawk thin tih ka hria a. Mahse, ka tan hian nikhat lek pawh chawlh la in ka bulah awm ve ula ka thlahlel che u asin. Nangmahni aia kawm chak ka neilo a, mahse engtiklai mahin ka kawm phakah in awm ngai silo.. Ka ngaih thin zia che u leh ka hmangaih zia che u hi hrilh che u ka chak thin a, ngaithla hmanin in awm silo. Ka khua a har ngawih ngawih thin asin..mangtha u le…

In fapa

Thomas Callaghan”

(I fa chu kawm ngeih rawh. A nun a hloh hmain, I thiantha ber ah siam ang che)

KA KHAWMPUI ZINKAWNG

(Mamit-Dampui-Tut-Rawpuichhip-Hmunpui 60kms)

23.03.2012 Zirtawpni a ni a, kan Kohhran Thalai General Conference kal tur te chu kan office thlangah an innghak khawm a. In la buai tawkin Office atangin ka zuk en thuak thuak a, motor ruih leh ruihloh chu thlanloh thupui a neiin anlo vaivir mek a. Zin dawn tawngkam takin 'tluang deuhin' tih pahin kan vailiam ve satliah ta mai a ni.

A tuk a lo ni a. Chawhma dar 11:30 a rik chuan... kei misual mai hi sualna neilo kal a kal turin ka intintuah ve ta a. A hmasa berin kalpui tur kan 'TELEPHONE' kual thuak thuak a. Tv Bela, Pu Zawma te ka be fuh a. Pu Nghahmawia erawh, 'van khua leh tui nihna min pe ta sa sa, kal nghal law law ila ni mai lawm....' ti hmel pu in, a laikhumah a lo zal hlan a, a PC atang chuan Lal Chhungkaw hla, 'thi leh thi leh dam leh dam......' tih hla chu a bass tel hlek lovin tweeter hlangin a lo ngaithla tleng tleng a. Kan inhruai khawlo mai ang tih hlauhna nen...kan kalsan ta phawt a. Pu Rosangliana a lo awmlo bawk nen, PuVBa lahin min lo kalsan bawk nen.... Bela'n a nau hmeichhia a rawn hruai bawk a. Pali lai kan kal ho ta a.

Bela, bike nei thar la khalh thiam lutuk lo te nen kan ni sia, 'thleng har dawn ma’nge...' kan ti rilru char char a... (Bela hian Bike aleithar a, Suzuki Fiero, secondhand, proton (CBR)?? vuahring lutuk mai a nei a) Kan tlan tan ta a. Pu Zawma ka phur a, Bela'n a nau hmeichhia (DZi ni tain ka hria) Tawngtaina kan thleng phei a. Kan lo nghak a, a bike ri ring bawk nen, kan piah lawk thing bulah a bike chu a rawn ri thum dut dut a, a reh leh daih a, kan dinna bul lawkah te chuan a rawn ri leh thin a, thleng ta'nge ti lem hlei lo chuan 15mins dawn hnu ah a hring a hran chuan a rawn lang ve chauh a ni. Pu Zawma a tawngtai a, zinkawng khawhar leh reh ruih mai chu kan dai phei ve ta a ni.

Ngaw kan lut phei dawn a, a tlan hmasa zawk kei chu 20-25KM/H a chakin ka tlan a. Chu ti chung chuan a khat tawkin kan in nghak leh rih thin a. Zan inkhawm banah te chuan kan thleng thei dah law maw...tiin a umin min rawn um ve hram hram a ni. Mi angin tluang takin Dampui kan pel ve mai a, Tut khua kan hnaih tawh a, ka phone Nokia6300 a kan Branch Leader leh Asst. Leader SMS chu reply lawk turin kan pitar zun zung din rih a. Bela te chu lo zu kal r'u kan ti liam mai a, a hnu lawk chuan kan tlan ve leh ta a ni .Ngaiteh, ka unau...Bela te chu kan zuk umpha leh vat a nih chu..umphak pangngai ni lovin zualko rim nam vut vutin Tut thlen dawn kawngkawi laiah NH44A chuan dimna reng reng nei lovin an tan laikhum a lo nihsak anih chu!!! An unau in an sakawr chuan a lo thingthla tehreng a e.... khuluih/raise vak/ribur/ eh..... te hi a lo in mix up vek anih chu... DZi a lo ding khur khu luih luih mai karah Bela chawn nolai tak mai chu, chu proton ngei mai chuan tunhma Lifebuoy sen tiat ngawtin a lo tih sen sak duai mai a. Chutah tak chuan a ni..kei mihring fapa hian nuihzat luat avang a zun a cheh theih a ni tih ka hriatchhuah tak ni! Mi'n na an tih lai a nuih chiam chi a ni silo, eng rau in nge min chenchilh ta teh reng ni...Kopang lam ka hawi sauh sauh a, ri lova ka dir tak char char ni..a va hreawm tak em!haha

KA E

(tenawm lutuk ani em lovang chu)

Ek hi eng ang chiahin nge ka ngaih pawimawh? Ka nunah eng ang fakau a nasa in nge thu a sawi tih lam chu ka hrelo.

SEPTIC TANK ah hian ka e ve tawh.

Tunah te chuan European Type commode ah lo chuan kan ti tawh a. Thingtlang naupang, mizo pa ekin 5ft bial a kaw 2 neiah chauh inthiar thin kha.....ekin ropui Indian Type Commode ah inthiar a ngai ta tlat!!

Kum 7 ka nih lai ania, ka lut a, thut dan turah ka buai nghal. A tui awmna lam hawiin tum khat ka hung phawt a. A lehlam zawng(a dik) zawngin kan ti leh dawn a,a ri thla purh a, tui a per a, ka zuang zawk a. Ka ding a, kan thlir vang vang a, ka thu leh a, kan ti leh a, per ta vaklo chuan a inzui thla ve ta diah diah mai a. Ka rilru ah thil a lo lut 'tui awmna ah ka hung thla hnem sia, a puak mai ang a!' ka inngaihtuah hlau a. Tlanchhiat inring rengin tan kan la tak tak mai a, a ri zawih zawih ta mai a. A puak ta lawk lemlo bawk a, ka thlamuang leh thuai mai bawk. Ka zo fel ve ta a.

Ka in ha fel a. Ka buaina ril ber a intan ta. Ka luh tirh khan tui a awm ringawt sia, hetia chhuahsan ringawt chu dikin ka hre silo. Ka ngaihtuahna ka seng ta a ni. A bulah ka thu rem te te a,tuiin tlem te te in ka leih a, bucketkhat ka leih zo a. A lang mam deuh ringawt sia. Engtia tih tur nge tiin, engemaw tak a awm em? Hmeh tur emaw herh tur emaw ka zawng kual a, a awm silo. Toilet brush ka hmu a, a hmelatangin a hawlhfaina tih rinna nen ka la a, tui a leih pahin ka hawlh kual nawk nawk a. Engemaw zat chu a lo tla ve ta a. Tlang lian deuh zual 4/5 vel a la lang a. Brush in a langlo laiah ka nawr a, tui chauh a lang ta a. Ka thaw huai a. Chhuah ka tum a. Kawngka ka hawng tur chu a lungthu kim nan kan va en leh kher a, a lo lang chhuak leh si! ka rilru hah a mangan zia chu(h) langlo laiah ka hnawl leh a, ka nghak a, 3sec velah a rawn lang leh nghal si! Ka mangang takzet ta a, Pathian hnenah ka tawngtai ta a, "Lalpa khawngaih takin ka ek khu lang lo turin tibo teh...." ka amen rual chuan a lo bo mai ring chungin kan en a. A takin Lalpa'n min rawn pui silo! A la lang nul nul hlawm sia. Vawi 3 vel a ngai hlir chham a ka tawngtai hnu pawh chuan chhanna ka hmulo, ka ek chauh a ni ka hmuh. Mahse, ka tawngtaina avang chuan idea ka neih phah. Theih ang angin toilet brush in commode bangah nawr betin ka chawk nawi dap a.Tui paw (sen eng) deuh in ka chhuah ta hram a. Lawmthu sawiin ka tawngtai leh a. Ka thlantla ka hrufai a. Sualna neilo chhuahin chu toilet rapthlak tak chu engthawl fe chuan ka chhuahsan ve thei ta a ni.

VANGLAI NUN ULUK

Tin, heti hi a ni a. Hmanni chu kan inkawt a naupang ho ball pet bulah ka tel ve chak riau mai a. Field puitling a engmah ni silo hi kawngpui a inkhelhah chuan tuman min dang thei bik lo thin sia, ka’n phur thut a, ka tel ve alawm le. 5 mins vel bak ka khel hman awm lo ve, ball vawi 4/5 vel bak ka tawk hman lo. Ka chuap atang a boruak (CO2) rawn chhuak tur ka hnarkua ah a leng ta reng reng lo mai a. Ka ka nen tang kawpin kan paihchhuak hem hem mai a. Ka lu a hai a, ka luak a pawt deuh bawk a. Ka kawng atang a ka hnungzang chho hi a kham thum mai a. Ka ding ngil thei lova, ka khawhmuh a phe zo ta vek a........................ka tlin thlawt lo a ni.

Ka bang lehnghal daih a. Ka rilru chuan a zuam a, ka taksain a tlin ta lo a ni.Hei hi kan hmabak theuh a ni. Kan thatlai/vanglai a awlsam tak a kan tih te hi kan upat ang zelin kan taksa in a tlinlo chho telh telh dawn a lo ni a. Kan rilru chuan a zuam anga kan taksa in a pha silo dawn a ni. Kan Bible in, 'Thalai te u in thatlai ni chen rawh u, in thatlai hun rei dawn silo' a lo tih ang hian kan thatlai kan vanglai hian kan hmabak tihtur awmah te hian rilru dang nei lovin uluk takin i in sawrbing thin ang u. Zirna lamah pawh kan thatlai a kan zir vat vat loh chuan upat hnu chuan rilru ngaihtuahna, thluak hi a 'chawlawl' zel a ni tih kan hre awm e. Zirlai tan, nakinah a hunlai khan ka lo zir thalo a ni i tih loh nan tunah khan tan i la la thei a ni. Pathian Rawngbawlna ah te pawh kan theih ang tawk leh phak ang tawkin kan thatlai hian Lalpa tan thahnem ngai thin ila, nakin hnu a kan inchhir loh nan, ka lo 'chuti,khati ta lova' kan tih loh nan tun a hun tha i neih lai khan a la siamtha thei tih hria ang che. Nulat tlangval na lamah pawh i nun uluk in fimkhur la, nakin nu leh pa i nih hunah pawh i tlangval/nulat lai nun khan a la vaw let thei reng che tih hria ang che. Ruihhlo (zu,damdawi etc.) pawh hi, tleirawl sual lai hun a nia kan la kal pel mai dawn alawm tiin inthlahdah lo la. I thluak a tih chawlawl mai bakah, i nun a tichhia ang a, i hmalam hun a vawchhe theiin, i nunhlui i chhuikir hunah inchhir nan i hman phah ange. Tun a i thatlai a i awm mai mai thin a, hna i thawk peihlo a nih chuan, nu leh pa i nih hunah pawh 'pa rawn/nu rawn' i ni ngai lovang. Thalai zawi tak thin i nih chuan nu leh pa i nih hunah pawh 'pa hlawhtling/nu hlawhtling' i ni ngai lovang. I tleirawl at hi tar atin a zui mai dawn asin! Tleirawl thazat lai, mipa tan inlak pa na hun a i inla pa lutuk a nih chuan, mi tan belhtlak/innghahna tlak i ni ngai lovang. Nulat lai a i lerh thin lutuk a nih chuan mi tan zahawm nih i tan a har ang. Ruihhlo lam a i inhmang nasat chuan nu leh pa i nih hunah pawh mi tan 'rinngam' nih i hlawh har ang. I that lai a hmabak hlenlo thin mi i i nih chuan i kawngzawh ah i hlawhchham hmain i beidawng hma thin ang. Thalai te u, tun a hun tha i la neih lai hian i hma a tihtur awm ah chhel takin pen la, i hma sut kuak tum thin la. I hmachhawp te hlawhtling ngei turin theihtawp chhuahin bei thin ang che. Kan lo upat/tar hnuah chuan nunhlui kan chhui kir anga, chutih hunah chuan kan inchhir loh a kan nuih ver ver theih nan hun ila neihlai khan i nun uluk ang che.

KA PHONE

He post tur type nan a ka hman, ka phone hi a model chu Nokia 6300 a ni.

Kum 2008 a rawn herchhuak a, ka phone hman lai, ka u ta hlui ka chhawmzui tak Motorola L7 chu amuan bakah a camera (VGA) a fiahlo ka tih avangin phone thar lei ve ngei ka tum ta a.

Kan college kal tan kum a nih avangin scholarship tam tham deuh (Class XI, XII aiin) kan la ve tawh dawn tih inhre kar chungin nghakhlel takin scho' lak hun kumtawp lam chu kan thal tuikang nghah kar mai a. Pawisa tuak nan ka phone tar tawh lam, a nun chawhnu lam hmang mek tawh thlahliam chu ka tan tih makmawh a ni hmasa phawt a, a hrelo ve lehchhawng hnenah a mawina lai chauh sih hmuhin, lainatna chhete mah nei tawhlo ang maiin ka Motorola L7 chu midang kutah chatuan atan ka thlahliam ta a ni.

Phone hlui hralhna tribal scholarship nen Thanchhingi & Sons, Cell Care etc. vel kan chiar dup hnuah chuan lungsi takin ka neih zawng zawng ui hauhlo a pein he ka phone hi ka angchhungah ka senglut ta.

A kum 5 nan kan la inhrawn ve mek a. Hun kha leh chen rinawm takin ka tan a hun leh ni a lo hmang liam ve tawh a. Ka tan hma hruaiin ka hnung a dawl thina. Ka tan a tangkaina leh pawimawhna hi sawi kim sen chipawh a ni lo. A tel lo chuan hringnun a kim thei mawlh lo thin asin!

Tun dinhmunah chuan a lo upa in a tha te a lo thum ve tawh a. Han chet that hleihtheih loh chang te hi a nei ve tawh. A hmel nalh tak thin te pawh kha thangthar chhelo tak tak te bul a tal ve atan chuan han zahpui chang te a awm ve ta a. A nun chawhnu lama hman ve tawh avangin chetchhiat khut chang te hi a nei ve tawh a. Puithuna hmun a, a zaingai tak a, 'Ngawi reng rawh aw' tih mawlh mawlh lai a 'to tong tong tong' han tih tak chiam tum te hi a nei ve leh khut tawh thin. Amah kaltlang a midangte nen a tawng mawlh mawlh lai a, a pawi kan sawi niawm tak a min lo tihtauh san tak tlat te hi a ching tawh rauh a. A vuihmui a tihchhiat em em tawh nak alai in tukin (10.03.2012) chawhma lamah SBI Office ah ringruh tliakrup khawp a kan sawhtir palh meuh chuan a darh chuai a, midang an nui thaw a, nuih ve pahin a ruh tla darh nei(h) nuai(h) chharkhawmin, ka beng fai thuak thuak a. A rawn meng tawk tawk a, ka haw a, a chanchin a chhia a tha midangte hriatah ka rawn puanzar sak ta a nih hi…...

FURPUI MALSAWMNA

(02.05.2012 Dar 01:30 PM – 01:50 PM)

Ka bek chu a rawn huh thawt mai a. Kan ventilator phuilo atang chuan ruah a rawn lut a ni. Pawnlam ah chuan ruahpui vanawn a sur tluk tluk a. Furpui kan lo thleng leh dawn ta reng mai a lo ni. He hun hi tamtak tan chhiatna, leimin, inchim etc. te thlentu ni mahse he hun hian duhawm na leh nawmna tamtak min thlen ve tho a ni.

Furpui intan dawnah a sehsam atan to a rawn haw a, ruahthimpui rawn thawkin khua a rawn ti thim mup mup a, thli a thaw vuk vuk a, a hul lam panin kan phu suau suau thin a ni. He hun hian ka naupan lai min ti hrechhuak thin. Hetiang hunah hi chuan kan zirtirtute khan sikul min ban hma tir ngei a. Thli thaw vuk vukin sam a chhen len suau suau karah mahni in lam panin theihtawpin kan tlan haw sung sung hlawm a. Sikul ipte then nawlh nawlh a in kan thlenin ar ngaihthalo in lawi a lo ngen a, vawk mangang a rawn nguk ruai ruai a. Bawng hlauthawng a lo bu a, Zawhte chiai a lo ngiau a, Ui thlaphang a boh thawt thawt thin. Buh pho nu te’n an seng laiin thing pho kan lo seng ve bawk a. Kan inseng fel hman tawk tihin ruah mal bawkbawn tiat dawn dawnin a rawn tla phuar phuar a. Rialin a rawn zui a. Tawng hriattheih hek suh, inchhung a thim nguk a, laltin (lantern) kan chhi a. Pawnlam rialtla thlirin kan lo nui ver ver thin. Ruah sur a han a, naupang zawng zawng hi rial tla chharin kan ri le lu thin. Furpui malsawmna a ni.

A ni tak a, he hunah hi chuan tui harsa mi te tan pawh tui harsat engto tur a awmlo. A dawnkhawlna nei tan zem-ah a mathei lovin a liam leh pur pur ang a. A dawnkhawlna nei thalo pawhin inchung lam atang a rawn far eng engin emaw an dawh leh far mai ang a. Tui ren ngai miah lovin a awm theih a ni. Khawi lai tuikhur mai pawh, thal va ek char a kang thin pawh fur tuiin an chawm tak tak ang a, a tlangpui liam zawih zawih in a li leh lung hlawm ang a. Tuikhur lam a tuichawi mi tan pawh tuikang nghah a ngai ta lo. Furpui malsawmna a ni.

Nipui khawlum lutuk in boruak a tih khawloh pawh ruahsur chuan a rawn ti thiang leh ang a. Lal pawh zah zolo nipui khawlum sen sa uap lutuk mai chu he fur ngei mai hian hlau hauh lovin van malsawmna ruah hmangin a rawn vaikiang leh ngei awm si a. Zan a ruahsur bawrh bawrh lai a thinthi diai a han tapchhak zawn vawk mut nguk nguk mai te hi a nuam bik asin. Mut hi a tui surh mai a. Delhhlum sa ei tum niawm takin vartian te hi chu kan vei delh hnan hmak zel mai a ni. Chhun a ni emaw zan a ni emaw, pawnlamah hnathawk a chhuah a ngai lo a, Khawi ilo vahchhuah, lenchhuah, committee a ngailo. Enge a chhan? Ruah sur miau hek. Engmah tilo a hahdam tak a kan chawlh theih nan a ni Khuanu hian ruah te hi a lo surtir thin ni. Zan hahdamna hun chu min pe bawk mahse, kan hah rimtawng lutuk loh nan a ’hmalai chawlh’ min pekna hmanrua a lo ni. Nupa tamtak pawn zan hun hman nan ruahsur hnuai hi an duhthusam a ni chawk asin. Furpui malsawmna ani.

Ruah sur chuan Lal leh lal lo thliar hek lo le! Khawtlang hruaitu an ni emaw, Kohhran puipa an ni emaw, Pawl kulhpui an ni emaw, office hotu an ni emaw angkhat rengin ro min relsak a. Chak bik, thu bik, lal bik, huai bik vang emaw a han ngaihthah theih ni heklo. Ruah sur hnuaiah chuan angkhat vekin kan awmho dal a, min hrut rual thin a ni. He ruah hian a sur chhung chuan dinhmun inang, ngaihtuahna inzawl, rilru hmunkhat, thinlung intawm in lei mihringte hi min hrual thin. Lungrualna tlang, intihnat awm tawh lohna hmun a angkhat a hringfate kan len hun tur min thlirpui thin. Furpui malsawmna a ni.

Ruah han do tak tak te hi chuan ruah hian hmeltha leh hmelchhia pawh thliar heklo le, a do tu chu min nan zawr hnap thin. Ruahsur chuan khawlai/kawng a awm lai te hi hmanhmawh takin ‘haw rawh u’ tilo mahse mahni inlam hmanhmawh takin min pantir thin a. Mahni in thleng hman lo te’n mi bathlar bel in a han hun kan nghak a. Theihtawp an chhuah zawh ah meuh hi chuan engkim hi a lo nan fai a. To tur chi te an lo to a, duah tur chi te an lo duah a. Khua a thiang a, he kan khawvel bawlhhlawh tak hi a lo thar vuk ta thin a lo ni. Furpui malsawmna a ni.

KUM 'AGE'

Ka kum zat hi ka zep ngailo a (ka document pawimawh zawng zawngah ka Date of Birth diktak ka hmang vek) Tunlai nula leh tlangval la ni mek, kei aia upa leh ka kum rualpui te hi kei aiin an lo naupang ta deuh vek nia (mi zawng zawng ka tihna erawh a nilo). Ka aia kum 4/5/6 vel a piang naupang an ni thei ta daih hi mak ve khawp mai. Keini kan upa tual tual a. Thenkhat an naupang tial tial a. Pian kum inang theuh theuh, pian kum a inthlau telh telh a. Zawnglai (zawnlai) nih vanga kum 18 pel thei ta reng reng lo te.. Kum 20 ral kum tam fe kai tawh hnu pawh a 'teen' la ni char char te hi awm ve nia.

Kan naupan lai chuan kum tam kan duh a. Kum 15 - 25 bawr velah chuan kum tlem kan duh leh sia. Kum 70 bawr vel atang chuan kum tam bawk kan thupui leh awm sia.

Footballer kum 35 mi chuan tar nih an hlawh a. Politician kum 45 mi chuan naupang nih a hlawh leh thung si.

Naupang ho chuan ka hming bulah 'PA or PU' title min dahsak tawh a. Patling tak tak hovin 'Mama' min la ti leh ang nulh nulh a. Teenager ho bulah chuan 'PUTAR' kan ni tawh a. Pavalai ho bulah chuan 'NAUPANG' kan la ni leh lawi a..

Pian kum hi chu sawn ve ngailo te'ng

A KIN TA

(ka thawnthu phuah hmasak ber)

Zan thla eng reh ruih hnuaiah chuan ka kal zel a. Ka rilru ah chuan eng dang mah a leng lo, 'kal zel rawh, kal zel rawh' tiin ka beng ah chuan aw hian kal zel turin min tur a. Khawiah nge ka kal dawn a, enge ka tih dawn tih reng hrelo in ka kal zel ringawt mai a ni.

1978 October ni 25 ah he khawvel eng hi ka lo hmu ve a. Ka pian tirhin kan nu hian min boralsan nghal a. Ka pa chuan ka hmingah Lalchungnunga tiin a phuah a. Chunga tiin min ko thin a ni. Chun chawi lovin ka lo thang lian ve zel a. Ka pa Lalrengpuia hi hna thawk nasa mi a ni a, amah hian ngawr a vei a, mi hrisello, bawrhsawm tak mai a ni a. Nupui dang nei lem lovin min chawilian a. Ka pi leh pu te nen kan pali in kan cheng ho a. Min duat hlawm em em a. Inngaih takin hlim em em in kan hun kan hmang ho thin a ni.

Kum 7 ka nihin ka pu in min boralsan a. Naupang a tih tak ah ka pu thih avang a kan in a mi an lo kalkhawm te chuan nuam hi ka ti em em mai a. Ka thiante pawhin ka pu thih lai hian min tlawn a, kawm min chak phah a ni (khang hunlai tak kha aw). A hnu kum 3 na (kum 10 ka nih kum) chuan ka pa'n min boralsan leh a. Thil kan hrethiam ve viau tawh nain ka hmalam hun thim tur zia leh fahrah, nu leh pa nei tawhlo, vakvai mai ka ni tawh dawn zia te chu thui takin ka la thlir thiamlo a ni.

Sikul hi pawl 3 thleng ka zir hman a, zirzo hmanlo in ka chawl ta a ni. Ka pi nen chuan inhlawhna awm ang ang, kan thawh theih awm tawk (nauawm, insu etc.) ah te kan inhlawh ve thin a. Ka pi hi a kum zat chiah ka chianglo nain 55 leh 60 inkar vel niin ka hria. Retheiin engvak mah thawk theilo mah ila, mi min khawngaihna nen kan nung ve hram hram a ni ber.

Thing delhloh, lung delhloh ta chu kan lo thanglian ve zel. Kan lo tlangval chho ve a. 1998, ka kum 20 kum chuan ngaihzawng an tih ang hi ka nei ve a. Ngaihzawng nei ngailo ta chu ka la na khawp mai a. Ka ngai em em reng a, ka hman apiangin ka leng reng zel a. He ka bialnu Mawitei (hmingthup) hi chhungkaw pangngai ve angreng tak an ni a. Unau hmeichhia vek pathum niin, a upa ber a ni. A pa hi High School LDC a ni a. A nu hian anmahni inah damdawi dawr a nghak thin a ni.

A rem rem a inhlawh thin ringawt chu a hautak em avangin eizawnna kawng dang dap ve ka rilruk a. Rural Bank lamah loan puk ka tum a, an Manager min khawngaihna a zarah mirethei loan an tih ang hi Rs 1,00,000/- lai ka puk ve thei hlauh mai a. Ka van lawm tak. Ka pi'n a hriat ve chuan tlem a kan changkan chhoh ve a beisei tak meuh meuh a. Kei pawh chuan a hlu thei ang ber a hman tumin ka ngaihtuahna ka seng a. Enge ka lei ang a, engtinnge ka peipun ang? Engin nge bul ka tan ang? tiin ngaihtuahna ka seng nasa hle a. Secondhand bale la a sumdawnna bul tan fuh ber dawnin ka hria a.

KUM 2004: "Chunga tho rawh" tiin kan nu Mawitei chuan zing dar 6 velah min rawn kai thova. Ka fapa Nicolas Lalhmangaiha, Duata ti ka koh thin, a kum 1 na hmang mek chu pawm pahin, "Ka pi chu enge a an?" tiin kan nu chu ka zawt a. Mawitei chuan a zia tawh thu leh kei pawh ka duh chuan zinsan mai turin min ti a. Chaw te kan eikham hnu chuan kan driver Gopen-a (Manipur lam mi) nen chuan bungraw la turin kan Gypsy chuan Silchar lam panin kan chhuak ta a. Tluang takin kan kal a, kan haw lam chuan kan rui dun bawk a, kan bengchheng dun hle a (kan bungrua hi motor hire ah an phur). Car tape ring tak a play a kan zai a. Tluang takin kan tlan zel a. Zan dar 11 vel a ni tawh ang. Sairang kan pel chho a. Gopen-a motor khalh chu ka lo mutthluk san a. Vawilehkhatah kan motor chu a chak thut a, ka eu dawrh a. Motor glass ah ka va intauhin ka hria.......

Thla 1 hnuah chuan Damdawiin atangin ka chhuak ve thei ta a. He kan chetsual naah hian Gopen-a chu a na em em lova, kei erawh chu ka ban ruh a tliah bakah, ka lu ka tauh khi a ni. Ka nupui leh ka fapa Duata te chuan min ngaihsak em em reng a. Ka pi pawh chuan mi ngaihsak viau mahse a tar at ve deuh tawh avangin ninawm lamah a kal lek lek thin a ni. Hetih hunlai hian kan khawsak a pangngai ve viau tawh a. Rethei lutuk mai thinin pawisa hmel kan hmuh tam ve takah chuan ka rilru in a zo lo a, zu leh sa lamah ka inhmang nasa em em mai a.

KUM 2005: December thla a ni a. Zu ka in nasa em em mai a. Kan nu nen tuk zan tha pawh kan nei thei ta meuh lo. Ka rui reng a, mu leh mal ka nei meuhlo a. Kan nu mamawh pawh ka hlui theilo a. Thla tam nupa nun hmang lovin kan awm a. Hei vang hian a rukin kan driver nen hian an inhmu thinin ka hria a. Mi pawh hian kan driver Gopen-a nen hian an sawi ve viau mai a. An in mitmei pawh ka hmu zauh zauh na in, han inman fak a awm loh bakah zu ah lungawina ka hmu a. Han ngaihven a, han thinrim theilo khawpin ka tal a. Mi pangngai nun ka pha meuh tawhlo a ni. Ni 24 zan ka chatthla chu vawilehkhatah ka harh kawk mai a. Sitting room thutthlengah ka lo mu a. Zawi te a rum ri ka hria a, a zawi nain ka beng a verh hle mai a. Kan room lam atanga rawn chhuak ania, enge maw ni le ti a en ka va tum a. Kawngka ka hawng chiah chu kan nu leh Gopen-a chuan kan khumpuiah saruak ngalngat a inkuah chial in nuam an lo chen a nih chu! Ka bing nghal mup mup mai a. Ka bula Duata Cricket bat chu lain au pahin ka vei phei buan buan a. Kei rui deuh bawk si chuan ka fapa, rilru thianghlim, sualna reng reng neilo chu ka va hlap fuh a. Ka hlap na lutuk lo bawk a, a rawn rum chhuak a. Ka thin a rim zual a, Gopen-a bekah ka theihtawp a na in ka hem a, thisen a baw nghal puat a. Khua ka hmu tawh lova, kan nu ka hmangaih em em thin chu dimna leh khawngaihna tel hauh lovin ka hlap ve leh a. Ngaihsak zui tumna ka neilo (kan in hi a fal deuh bakah a phui a, thenawm kan thawm hre pha an awmlo nge, tuman an rawn uksak lemlo, ka nu lah bengchhet tawh avangin a room lamah a muhil char char a). Ka fapa chu dimtein ka pawm a. Sitting room lamah ka phei pui a. "Duata, min ngaidam rawh aw..." ka mittui a sur nghal zung zung a. "Ka pa, tap suh, Isua hnenah ka kal dawn alawm..i thih hunah vanramah i lokal ve ang em......" a thawk a tawp chawpchilh ta..

A KIN TA.. Pawnah ka chhuak a, kan in ka hal a, reiloteah mi an lo tlankhawm a, an ri ta le lu mai a. Kei erawh ram lamah ka kal zel a, ka fapa chuan ka beng bulah kal zel turin min ti tlat. Kan Veng pa Pu Ramliana thlam ka thleng a. A reh thiap a. "Bawiha, tawk tawh rawh se aw..." ka ti a. Ka aw chu boruakah a thamral nghal a. Ka fapa aw a reh a. Thlam namthlakah dingin vau lam ka thlir a, a thim kuk a, rannung chi hrang hrang an hram nuai nuai a. Tuitu leh chingpirinu hram te chuan min elsen tlat hian ka hria a. "Zawng ho ka that vek dawn che u" tiin ring takin ka au a. Ka aw a khawk rum rum a. Ka mang a ang a. Ka thla a phang a, mu leh mal ka neilo a ni. Van lam ka thlir a, arsi an pe un mai a, min diriam hliah hliah hian ka hria a. Thli a rawn thaw a, thli thaw pawh chuan min hmusit a ni. Pu Ramliana thlam a mi, a hnam hrui ka hmu a. Chu chauh chuan ka phurrit chhawk thei dawnin ka hria a. Khanchhukah ka suih a. An stool dah chungah lawmin ka nghawngah ka valh a. Ka nunhlui ka chhuikir ta a.

Ka pian chhuah tirh atanga vanduai tur bik reng a ruat ka nihzia ka ngaihtuah a. Pathian ka dem a. "Engatinge hetiang tur a min pian tir! Ka pian hma khan min tihlum ta che..." tiin ka auchhuak a. Ka nun ka chhuikir zel a, lei rem ka rap ve a. Zu avangin ka talbuai a. Pathianin mal min sawm tawh hnu pawn keima sual vang chauh a ni tiin ka inngaihtuah a. Dam tlak ka nilo a, he khawvel hi ka awmna tlak a nilo. Hremhmun aikaih, ka tan a ruat lo ni rengin... Vawilehkhatah ka zuangthla a, ka nghawng a rawn tawt nghal zawk a. Tum loh deuhin tha tawpin ka tal vak a, ka thaw thei lova..ka mit sulh a..engmah ka hmu thei ta lo..nilo thlarau sual ka hmu, ka duhlo, min rawn pan, min la dawn..ka....Ka ngaihtuahna a hla tual a, ka ral ta riai riai mai a.. A KIN TA..

MLA NEN KAN IN RACE

(Mawl lai, tlan chak ber amaw intih lai hun)

A rei leh deuh tawh, kan Pu te, kan ram hmangaih tu te hovin Hyundai Verna an hman hma, Maruti Baleno an hman lai kha a nia.

Kan pu te ho rawn tlan reng reng hi an hmanhmawh thei sia, keini civil mi hi chuan kan ekcheh inthiarfihlim san vat vat thin kha a nia. Zin kawng a intawh tum te hian an hmalam ah vengtu Police Gypsy a flag sen tar hian, motor reng reng hi kawngsirah ding rawh, min tih thin avang in rem leh remlo pawhin hmanhmawh takin kawngsirah kan hmeichhe thi put pan tawk tawk thin a. An tlan reng reng hi an speed a san avangin kan hnung a an rawn tlan pawh hian min umpha zung zung a, kan kian vat a, an hnungah kan tlan leh thin a ni.

Tumkhat chu Edenthar kawngpui lamah kan MLA motor pakhat hian min rawn umpha a. Min hmuh tirh atangin chawl lovin driver in horn a rawn pe a, zah leh hlauh hmel takin rem leh rem lovin kawng ka lo kian tawk tawk a, min pel thaw viai a. Hetah hian a ni  kei a tleirawl thinlung mawl, tuma umphak theihloh a inngai, chhuantur neilo chapo satliah chu a chawk tho ta tlat mai a ni.

“Chuti tak a min inla tlan chak chu kan um ang e” tih rilru pu in, ka motor clutch ka rap tlum a, first gear ah nawr chho in, accelerator pump pahin a clutch ka release a, gear te ah lut chho zelin ramhuai speed in kan phih ve ta alawm le. Chutia hnung lawk a rawn phit ta vak chu enge ti niawm takin ka hma motor glass atangin driver in a rawn thlir a, ka lo rum khum in ka lo thlawp char char mai si a. A speed a san lehzual ta a ni.

A tlan chak tual tual a, ka hnaih ve tial tial mai si! A motor chu ka motor nen a tehkhin ralah chuan a chak zawk fe a. Mahse, kan tlanna hmun Aizawl – Sairang road a ni miau a, kawng a te si, kawi a tam si, motor dang an tam in intihpalh a hlauhawm bawk si. A duhthusamin a tlan chak theih bikloh bakah, tlan chak luattuk a ngamawm si loh a. Kan in um kawi zawr zawr mai a. A boruakin min chiah hneh a, nuam ka ti ngei mai.

Hemi tum hian ka hriatsual loh chuan an ni hi pali an niin ka hria, tinted film (sun control) vangin hmuh chian theih hek loh. Kei hi Pastor pakhat nen kan nia, “I hlau em, tlanchak hi?” ka tia, dawih nih duh bik heklo le, indawmbeh sauh sauh pahin, “Tlanchak te chu a nuam alawm” a ti bawk a. Hahdam leh enghelh nei miah lovin kan inum zel a. Kawngkawiah te chuan kan tlan chik thawt thawt a, kan lei bur bur zel mai a ni.

RV chhuk kan tlan laiin Truck Full load ruak!!! a rawn tlan a, an insut phah tep a, an kawi zuau a, an hnung chiah a um tu ka nih avangin kei atan chuan motor sut palh hlauhawm heklo le. Driver chuan a horn chu a hmet chik thla tuar tuar reng a, motor dang ho chuan an lo kian sap sap a, kan pel thla zut zut a. Keini pahnih tlan chak ta chu kan motor pelh te chuan MLA leh a zuitu hmuh in min hmu ngei ang.

Leh pel duh ni ila, ka lehpel thei niin ka hria a. Mahse chu ai chuan an hnung atang a nawrtu nih chu nuam ka ti zawk a, ka tum dan chuan Sihhmui road ah ka phit khum ang a ka leh pel daih ang chu ka tia. Mahse, Sairang peng kan thleng a, Sairang lam ah an peng ta daih a, keini Sihhmui lamah kal a ngai sia, kan racing circuit a zo ta. Ka kham lo ngei mai.

Ka ziah lai hian ka ngaihtuah ta a, kha kha tu ber hi nge ni ang le? A fel ka ti hnuhnawh ngawt mai. Kei ni ve ta i la chuan ka PSO te ka khawih tir hrep duh hial ang. Chutia Civil miin um ta vak chu! Tunhnu chanchinthar lamah te kan hruaitute thinchhiat thu te kan hmu fo tawh si a. Eng a tinge min hauh miah loh le.... Amah kha hrie ta i la, kan bial a a rawn din phawt chuan  kum 2013 ah hian ka vote ngei ngei ang.